HPV (Human Papilloma Virus) aşısı, kadınlarda rahim ağzı, dış genital organlar, makat; erkeklerde penis ve makat, her iki cinsiyette baş-boyun ve boğaz kanserlerinden ve siğillerden korunmaya yarayan bir aşıdır. İkili, dörtlü ve dokuzlu HPV aşıları vardır.
İkili ve dörtlü HPV aşıları, rahim ağzı kanserlerinin %80-90’ı ile ilişkili 16 ve 18 tiplerine, dokuzlu aşı ise %88-90’ından sorumlu 16, 18, 31, 33, 45, 52 ve 58 tiplerine karşı %100 koruma sağlar. Ayrıca dörtlü ve dokuzlu aşının genital siğillerin %90 nedeni olan 6 ve 11’e karşı da %100 ek koruması vardır.
İkili aşı 9-14 yaş grubunda 0 ve 6 ayda iki doz, 15 yaş ve üzerinde 0, 1 ve 6 aylarda 3 doz; dörtlü ve dokuzlu aşı ise, 9-14 yaş arasında 0 ve 6 aylarda iki doz, 15 yaş ve üzerinde 0, 2 ve 6 aylarda 3 doz olarak uygulanır.
HPV’nin 150’den fazla türü olup, bunlardan 15 tip virüs kanser riskli olanlardır. Oldukça yaygın bir enfeksiyon çeşidi olup, yaşam boyunca kadınların HPV ile karşılaşma olasılığı %85, erkeklerin ise %90’dır.
Virüsün 40’a yakın türü genital bölgelerde siğillere yol açmakta olup, tedavi edilmediği takdirde dağılım gösterebilmekte ve ileri dönemlerde kansere çevirebilmektedir. Bununla beraber dünyada en sık cinsel yolla bulaşan patojen olmasına rağmen, HPV olan her hastada kanser gelişeceği anlamının da çıkarılmaması gerekmektedir.
HPV virüsü cinsiyet ayrımı yapmaksızın kadını ve erkeği enfekte edebildiğinden, erkeklerin de bu aşıyı olması gerekmektedir.
Dünya Sağlık Örgütü, 15 yaşından önce cinsiyet ayırt etmeksizin tüm çocukların en az %90’ı aşılanabilirse, kadınlar 35 ve 45 yaşlarında en az iki HPV testi yaptırır ve kanser öncesi lezyonların %90’ı tedavi edilirse, 2120 yılında rahim ağzı kanserinin tüm dünyada yok olacağını açıklamıştır.
HPV aşısı çocuklar için cinsiyet fark etmeksizin 11-12 yaşlarında yapılmalıdır.
Kadınlarda yaş için bir üst sınır olmamakla birlikte, zamanında aşılanmayan erkekler 45 yaşına kadar aşılanmalıdır.
Bununla beraber, aşının içeriğinde bulunmayan diğer kanser yapıcı HPV tipleri aşıya rağmen kanser geliştirebileceğinden, aşılı olunması durumunda bile düzenli hekim kontrolünden geçmek önemlidir.
Rahim ağzı kanseri ya da diğer adıyla serviks kanseri, kadınlar arasında en sık görülen kanser türlerinden biri olup, dünyada her iki dakikada bir kadın bu nedenle hayatını kaybetmektedir. Özellikle 15-45 yaş arası kadınlarda serviks kanseri 5 sıklıkta izlenen bir kanserdir. Türkiye’de ise rahim ağzı kanseri tanısı konulan hasta sayısı yılda 2.5 civarında olup, 1.25 kadın hayatını bu nedenle kaybetmektedir.
Yaklaşık dünyada 150 ülkenin ulusal aşılama programında olan bu aşı, maalesef ülkemizde ulusal programa henüz dahil edilmemiştir. Ulusal aşılama programına HPV aşısını dahil eden ve HPV testi ve/veya smear testi ile tarama yapan ülkelerde, rahim ağzı kanseri sıklığının yıllar içinde azaldığı gözlemlenmiştir.
HPV aşısının yan etki çalışmalarına bakıldığında, hiçbir felç vakası yaşanmamış olup, ciddi bir hastalık riskini arttırdığına dair herhangi bir verinin olmadığını; aşının uygulandığı bölgede kızarıklık, şişlik ve ağrı gibi, diğer çocukluk çağı aşılarından farklı bir yan etkisi bulunmadığını da önemle vurgulamak isterim.
Sağlıkla kalın !..
